Uroczystości upamiętnienia 81. rocznicy zestrzelenia alianckiego samolotu Liberator EW250 L
W niedzielę, 19 października 2025 roku, w Kocinie odbyły się uroczystości upamiętniające 81. rocznicę zestrzelenia przez Niemców alianckiego samolotu Liberator B24J z 34. Dywizjonu SAAF/RAF, niosącego pomoc walczącej Polsce w 1944 roku.
Obchody rozpoczęła Msza Święta w kościele pw. św. Barbary w Kocinie, odprawiona przez proboszcza parafii ks. Arkadiusza Karczyńskiego. Po nabożeństwie licznie zgromadzeni uczestnicy oraz zaproszeni goście – w tym poczty sztandarowe – przy akompaniamencie Orkiestry Dętej z Kociny pod batutą Roberta Pluty udali się pod pomnik poświęcony lotnikom.
Uroczystość rozpoczęła się od odśpiewania Pieśni Reprezentacyjnej Wojska Polskiego „Pierwsza Brygada”. Następnie ks. proboszcz odmówił modlitwę za poległych, po czym głos zabrał Burmistrz Miasta i Gminy Opatowiec, pan Sławomir Kowalczyk. Burmistrz powitał wszystkich przybyłych, przypomniał historię tragicznego lotu Liberatora i poprosił o minutę ciszy dla śp. Jakuba Różyckiego – jednego z członków komitetu budowy pomnika.
W swoim przemówieniu Burmistrz podkreślił odwagę i poświęcenie alianckich lotników, którzy świadomie podjęli ryzyko niesienia pomocy polskiemu Państwu Podziemnemu. Przypomniał, że Liberator B24J – jeden z największych bombowców II wojny światowej – był niemal pozbawiony uzbrojenia, co czyniło go łatwym celem dla niemieckich myśliwców. Opisał dramatyczny przebieg misji z bazy w Brindisi we Włoszech, zakończonej tragicznie po trafieniu maszyny w rejonie Tarnowa i jej rozbiciu na polach Kociny i Krzczonowa.
W swoim wystąpieniu Pan Burmistrz wspomniał także o osobach, które w znaczący sposób przyczyniły się do uratowania jedynego ocalałego z załogi -sierżanta Ronalda Pithera – Stanisławie Widłaku, Mariannie Jach z domu Wilk oraz sanitariuszce Helenie Homolacs, a także rodzinie Pana Mieczysława Jańca pseudonim „Lot”, w domu którego ukrywano ocalałego lotnika. Podkreślił przy tym ogromny wkład lokalnej społeczności, która aktywnie wspierała całą akcję ratunkową, niosąc pomoc w trudnych warunkach wojennych. W swoim wystąpieniu Burmistrz wspomniał również o związanych z Kociną postaciach – ks. Franciszku Plucie, rodzinie Hirszfeldów (prof. Ludwiku i prof. Hannie) oraz ich córce Marysi, spoczywającej na tutejszym cmentarzu – podkreślając, że pamięć o nich również powinna być pielęgnowana.
Uroczystości w Kocinie stanowią symboliczne przypomnienie o bohaterstwie alianckich lotników i postawie mieszkańców wobec wojennych dramatów.
Obchody uświetniły Poczty Sztandarowe: jednostek OSP z Kociny, Krzczonowa, Chwalibogowic i Opatowca, 106. Dywizji Piechoty AK – Koło Miechów, Poczet sztandarowy Batalionu Armii Krajowej „Wilga-Mrówka”, Związku Strzeleckiego „Niepodległość” im. gen. Bronisława Kwiatkowskiego, Szkoły Podstawowej im. Lotników Alianckich w Ostrowie, Szkoły Podstawowej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Opatowcu, Szkoły Podstawowej im. Jana Pszczoły Wojnara w Krzczonowie oraz Związku Harcerstwa Polskiego w Opatowcu.
W uroczystości uczestniczyli przedstawiciele władz samorządowych, służb mundurowych, organizacji kombatanckich, stowarzyszeń patriotycznych oraz licznie zgromadzeni mieszkańcy Kociny i okolicznych miejscowości.
Wśród przybyłych gości byli m.in.: Krzysztof Lipiec – Poseł na Sejm RP; Marek Juszczyk – Burmistrz Miasta i Gminy Skalbmierz; Beata Buła – Wójt Gminy Czarnocin; nadkom. Marcin Ciszek – Zastępca Komendanta Policji w Kazimierzy Wielkiej; kpt. Tomasz Olszewski – Wojskowe Centrum Rekrutacji w Busku-Zdroju; bryg. Krzysztof Jach – Komendant PSP w Kazimierzy Wielkiej; Elżbieta Szczęsna-Kusak – starszy wizytator, przedstawiciel Świętokrzyskiego Kuratora Oświaty; Marek Mazur – Dyrektor biura Europosła Arkadiusza Mularczyka, Tomasz Kosecki- Dyrektor Muzeum Lotnictwa w Krakowie; Pani Anna Kowalczyk – Prezes Stowarzyszenia na Rzecz Rozwoju Gminy Opatowiec; Pani Anna Kotyza – Dyrektor Szkoły Podstawowej im. Lotników Alianckich w Ostrowie wraz z delegacją, historyk lotnictwa - Dominik Kościelny z Krakowa, historyk i regionalista Krzysztof Nurkowski, historyk Pan Henryk Pomykalski; Urszula Frąckowiak z Krakowa córka por. Mieczysława Jańca ps. ,,Lot".
Obecni byli także: Tomasz Nowak – Przewodniczący Rady Miejskiej w Opatowcu wraz z Radnymi; Łukasz Marzec – Sekretarz Miasta i Gminy Opatowiec oraz Radny Rady Powiatu Kazimierskiego; Marek Pluta – Członek Zarządu Powiatu Kazimierskiego; Radni Powiatu Kazimierskiego: Pani Beata Stępień, Pan Jarosław Miszczyk, Pan Marek Pikulski; Lucyna Tułak – Dyrektor Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Krzczonowie; Tomasz Paluch – Dyrektor Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Opatowcu; Beata Adamczyk – Dyrektor Instytucji Kultury; Jarosław Naporowski – Kierownik MOPS w Opatowcu; nauczyciele z terenu gminy Opatowiec, pracownicy Urzędu Miasta i Gminy, sołtysi z terenu gminy, w tym sołtys Kociny i radny Rady Miejskiej – pan Mateusz Janiec; przedstawiciele KGW i Klubu Seniora z Kociny.
W uroczystości uczestniczyli również członkowie komitetu budowy pomnika Jacek Janiec i Marian Gruszka oraz liczne delegacje stowarzyszeń patriotycznych. Obecne były m.in.:
· Stowarzyszenie Żołnierzy AK Inspektoratu ,,Maria" 106 Dywizji Piechoty z Prezesem Zarządu Głównego Ryszardem Chećko wraz z delegacją z Krakowa,
· Delegacja Stowarzyszenia Żołnierzy AK Inspektoratu ,,Maria" 106 Dywizji Piechoty - Koło Miechów,
· Delegacja Światowego Związku Żołnierzy AK - Koło Wieliczka z Prezesem Stanisławem Dziedzic,
· Delegacja Zarządu Obszaru Południowego Zrzeszenia ,,Wolność i Niezawisłość" - pod przewodnictwem Jadwigi Ostafin córki kpt. Józefa Ostafina zamordowanego członka II Zarządu WiN z Krakowa,
· Środowisko Żołnierzy AK Obszaru Lwowskiego im.,, Orląt Lwowskich " z Krakowa -reprezentant Leszek Bernacki
· Prezes Fundacji ,,Osądź mnie Boże " imienia Księdza Władysława Gurgacza z Nowego Sącza - Jerzy Basiaga.
Po części oficjalnej delegacje złożyły wiązanki kwiatów i zapaliły znicze pod pomnikiem. Wartę honorową pełnili żołnierze Związku Strzeleckiego „Niepodległość” im. gen. Bronisława Kwiatkowskiego reprezentowanego przez płk. ZS „Niepodległość” Sylwestra Szmita pod dowództwem ppłk. ZS „Niepodległość” Dariusza Grenia. Dowódcą uroczystości był Komendant Gminny OSP Jarosław Szumilas.
Uroczystości zakończył występ słowno-muzyczny w wykonaniu wokalistek przygotowanych przez pana Wiesława Tomala.
Serdeczne podziękowania skierowano do Pocztów Sztandarowych, harcerzy wraz z opiekunkami – panią Alicją Witkoś-Kłos i panią Małgorzatą Woźniak – oraz do pana Adriana Szumilasa za zapewnienie nagłośnienia.
Beata Adamczyk
